Spirometria to jedno z wielu badań wykonywanych wówczas, gdy lekarz podejrzewa u pacjenta zaburzenia w działaniu układu oddechowego. Kaszel i duszności mogą być objawem wielu chorób, a postawienie prawidłowej diagnozy, wymaga przeprowadzenia wywiadu lekarskiego, wykonania badań obrazowych, jak i badania objętości płuc, czyli spirometrii. Zanim dokładnie omówimy, na czym polega to badanie, warto przypomnieć, jak działają płuca.

Mechanizmy wymiany gazowej

Wymiana gazowa przebiega w pęcherzykach płucnych, a dokładniej między ścianą pęcherzyka a oplatającymi ją naczyniami włosowatymi. W trakcie tego procesu dochodzi do dyfuzji gazów i ich wymiany pomiędzy całym organizmem a jego otoczeniem oraz pomiędzy płynami ustrojowymi a tkankami. Wymiana gazowa decyduje o prawidłowym przebiegu wszystkich procesów życiowych organizmu.

W tym kontekście najwięcej mówi się o transferze tlenu z powietrza do krwi. Powietrze dostaje się do pęcherzyków płucnych poprzez nos/usta, tchawicę, oskrzela i oskrzeliki stanowiące układ oddechowy człowieka. Pęcherzyki płucne stanowią na tej drodze ostatni przystanek. To właśnie tam tlen trafia do krwi, a wraz z nią rozprowadzany jest po całym organizmie. To oczywiście nie kończy procesu wymiany gazowej. Słowo wymiana sugeruje, iż w momencie, gdy tlen dostaje się do krwi, inna substancja musi wydostawać się na zewnątrz organizmu. Jest nią dwutlenek węgla, czyli produkt uboczny przemian metabolicznych.

Spirometria – pomiar objętości i pojemności płuc

Prawidłowa objętość i pojemność płuc sprawia, że do krwi dostaje się odpowiednia ilość tlenu. Jeśli procesy wymiany gazowej zostają zaburzone, samopoczucie pogarsza się, a w skrajnych przypadkach może dojść do niewydolności oddechowej.

Wydolność płuc zmniejsza się wraz z wiekiem, co jest procesem zupełnie naturalnym. Jeśli jednak wydolność jest mniejsza, niż wskazywałby na to wiek pacjenta, funkcjonowanie organizmu może zostać zaburzone. Często zdarza się to u osób palących papierosy oraz pracujących w miejscach narażonych na zapylenie. Pracownik zatrudniony przy produkcji pasz, albo zajmujący się szlifowaniem powierzchni drewnianych, powinien wykonywać spirometrię w ramach badań okresowych. Dokonywania pomiaru objętości i pojemności płuc jest szybkie i bezbolesne.

Jak przebiega spirometria?

Badanie spirometryczne pozwala ocenić przepływ powietrza podczas wdechu i wydechu. Oznacza to, że pacjent poddany spirometrii musi wykonać kilka głębokich, spokojnych wdechów i wydechów. Powietrze wydmuchuje się do ustnika spirometru. Podczas badania początkowo należy oddychać spokojnie, a na dany znak nabrać głęboko powietrza, po czym wykonać szybki i mocny wydech. Wydech kontynuuje się tak długo, aż osoba wykonująca badanie pozwoli zaczerpnąć powietrza. Taka procedura powtarzana jest trzykrotnie. Do badania należy przystąpić z unormowanym oddechem, co oznacza, że nie wykonuje się go z biegu. Przed badaniem nie należy też palić papierosów ani pić alkoholu. Najlepiej też powstrzymać się od jedzenia (na około 2 godziny przed badaniem). Wskazane jest noszenie niekrępującej ruchów odzieży.